BAĞIRSAĞIN VASKÜLER (Damarsal) HASTALIKLARI
1-Akut (İvegen) Mezenterik İskemi
Akut iskemi, barsakları besleyen atar veya toplar damarların (arter ve venler) emboli veya trombüsle tıkanması sonucunda ortaya çıkar. Emboli, başka bir yerden gelen kan pıhtısının damarı tıkaması, trombüs ise damarın ateroskleroz vb. nedenlerden dolayı ileri derecede daralarak tıkanması anlamına gelir. Emboli, özellikle kalp kapakçığı sorunu olan hastalarda kalp boşluklarında veya kalp kapakları üzerinde oluşan pıhtıların dolaşım yoluyla gelerek barsak damarlarını tıkaması sonucunda oluşur. Bazen barsaklar damarlarda tıkanma olmadan da kansız kalabilirler. Bu durum özellikle kan basıncı düşüklüğü ile birlikte olan şok, şiddetli kan kaybı ve kalp krizi gibi durumlarda görülebilir ve non-oklüziv mezenter iskemisi olarak adlandırılır (tıkanma olmadığı halde barsakların kansız kalması).
Akut mezenter iskemisinin belirtileri nelerdir?
Ani başlayan, bir kaç saat içinde şiddeti giderek artan ve genellikle göbek çevresi veya karnın daha geniş bir bölgesinde hissedilen şiddetli karın ağrısı bulunur. Bulantı,kusma olabilir. Ateş ve ishal eşlik edebilir, dışkıda kan bulunabilir. Hastalığın erken dönemlerinde karın ağrısının çok şiddetli olmasına rağmen muayene sırasında karına basmakla ağrı hissedilmemesi tipiktir. İlerleyen saatlerde barsaktaki hasar belirginleştikçe muayene sırasında karında ağrı hissedilmeye başlar.
Teşhis yukarıdaki özellikleri gösteren tarzda karın ağrısı olan bir hastada direkt karın grafisi, bilgisayarlı tomografi, Doppler ultrasonografi ve mezenter anjiografi (barsakları besleyen damarların görüntülenmesi) gibi bazı görüntüleme yöntemlerinin kullanılmasıyla koyulur . Kan testleri de teşhiste yardımcıdır.
Akut mezenter iskemisi nasıl tedavi edilir?
Damar genişletici ilaçlar bir dereceye kadar fayda verebilir ancak genellikle tıkanan damar içindeki pıhtının çıkarılmasına yönelik cerrahi tedaviler uygulanır. Bu işlem sonrasında bağırsağa yeterli kan akımı sağlandığında hasta bağırsak parçası eski haline kavuşursa hasta tıbbi tedavi ile izlenir. Hastalara kanın tekrar pıhtılaşmasını önleyecek ilaçlar verilir. Ancak hastalanmış bağırsak kısmı geri dönüşümü olmayacak ölçüde hasarlanmışsa bu kısım kesilerek çıkarılır ve kalan parçalar birbirine birleştirilir. Bazı hastalarda barsakların çok uzun bir kısmını çıkarılması gerekebilir ve kalan barsaklar hastanın yaşamını normal bir şekilde sürdürmesi için yeterli olmayabilir ve ömür boyu destek tedavisine gerek duyulabilir (Kısa barsak sendromu).