Hematolojik Hastalıklar
Sindirim sistemi hastalıkları pernisyöz anemi, demir eksikliği anemisi, hipersplenizm veya splenik atrofi gibi hematolojik komplikasyonlara yol açabilir. Bununla birlikte bazı hematolojik hastalıklar gastrointestinal sistemde belirgin patolojiler oluşturabilirler.
Lenfoma
Lemfomalar primer olarak gastrointestinal sistemden kaynaklanabilecekleri gibi sistemik lenfomalarda da gastrointestinal sistem tutulumu görülebilir. Gastrointestinal sistemin herhangi bir bölgesi etkileneblirse de en sık tutulum mide, ince ve kalınbarsak ve çekumda görülür. Gastrointestinal sistem tutulumunda en sık görülen semptomlar ateş, gece terlemesi, karın ağrısı, kilo kaybı, ileus ve kanamadır.
Lösemi
Lösemi seyrinde oluşabilecek gstrointestinal sistem bulguları hastalığın kendisine, oluşan immun yetersizliğe, kemoterapiye, radyoterapiye veya kemik iliği transplantasyonuna bağlı olabilir. Gastrointestinal sistemin lösemik invazyonu barsakta ülserasyonların, polipoid lezyonların, kanama ve invajinasyonların oluşmasına yol açabilir. Nötropenik hastalar fırsatçı enfeksiyonların gelişmesine oldukça duyarlı olduğundan gastrointestinal sistemin bakteriyel, paraziter, viral ve mikotik enfeksiyonları ve ishal görülebilir. Lösemi hastalarında allojenik kemik iliği transplantasyonu gastrointestinal sistem açısından ayrı bir problem kaynağıdır. Transplantasyon öncesi yapılan yoğun kemoterapi ve total vücut ışınlaması sırasında bulantı, kusma, ishal ve hepatik venookluziv hastalık (VOH) görülebilir. VOH genellikle transplantasyondan sonraki 3 ay içinde ortaya çıkar ve hepatomegali, portal hipertansiyon, ascites, sarılık ve karaciğer fonksiyon testlerinde bozulma ile birliktedir.
Transplantasyon sonrasında oluşabilecek greft versus host hastalığı (Greft versus host disease-GvHD) erken ve geç form olmak üzere iki şekilde görülebilir. Erken GvHD transplantasyondan sonraki 1-3 ay içinde ortaya çıkar ve deri, karaciğer ve gastrointestinal sisteme ait belirtilerle kendini gösterir. Deride döküntüler, gastrointestinal sistem mukozasında ödem, ülserasyon ve diseksiyonlar, ishal ve bazen kanamalara yol açabilir. Geç dönem GvHD ise transplantsyondan sonraki 3-12 aylık dönemde ortaya çıkar ve barsakta fibrotik darlıklar, malabsorpsiyon ve karaciğerde duktopenik kolestazla karakterizedir.
Orak hücreli anemi (Sickle cell anemia)
Orak hücreli anemi otozomal resesif geçiş gösteren bir hemoglobin sentez bozukluğudur. Stres, infeksiyon, dehidratasyon vb. olaylar akut ağrılı krizler oluşturur. Eritrositlerin düşük oksijen basıncında oraklaşması sonucunda kapiller damarlar içinde meydana gelen tıkaçlar trombüsler ve mikroinfarktlara sebep olur. Dalak, beyin,böbrek, akciğerler, göz, kemik,deri ve gastrointestinal sistemde irreversibl hasarlar oluşabilir. Dalak en sık etkilenen organlardan biridir ve hastaların %90 nında otosplenektomi saptanır. Mezenter damarlarda ve batın içi organlardaki küçük infarktlar sonucunda periton irritasyonu bulguları ile birlikte olabilen şiddetli karın ağrıları oluşur. Kolelithiasis ve koledokolithiasis sıklığı artmış olmakla birlikte hepatik infartlar da akut kolesistiti taklit edebilir.
Myeloproliferatif hastalıklar
Esansiyel trombositoz, kronik myeloid lösemi, polisitemia vera ve myelofibroz gibi koagülasyon oluşumunun kolaylaştığı hallerde hepatik ven, portal ven veya mezenterik venlerde trombüs oluşabilir. Bu hastalık gurubu erişkinlerde görülen Budd-Chiari sendromunun en sık rastlanan sebebini oluşturur.
Hiperkoagülabilite ile birlikte olan hastalıklar
Primer hiperkoagülabilite genellikle koagülasyon ve fibroniliziste rol oynayan proteinlerdeki konjenital veya familyal defektlere bağlıdır. Antitrombin 3, protein C, protein S eksikliği, faktör XII (Hageman) ve faktör V (Leiden) mutasyonları ve antifosfolipid sendromu bunlar arasında sayılabilir. Tekrarlayan derin ven trombozları ve pulmoner embolizm daha tipik olmakla birlikte gastrointestinal sistemde de portal ven trombozu, intestinal iskemi ve Budd-Chiari sendromu görülebilir.