Prof.Dr.Ahmet Dobrucalı
Hıçkırık, göğüs ve karın boşluğumuzu ayıran geniş ve kalın bir zara benzeyen bir yapı olan diaframın istemsiz olarak kasılmasıyla oluşan, ani ve kısa nefes alma hareketi sırasında gırtlağımızdaki hava yolu kapağının (glottis) aniden kapanmasıyla ortaya çıkan bir olaydır ve tipik olarak duyulan hıçkırık sesi bu sırada ortaya çıkar.
Neden hıçkırırız?
Hıçkırığın gerçek mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Nadir de olsa bazen ciddi olabilen başka hastalıklara eşlik edebilir ve alta yatan bir hastalığın bulgusu olarak ortaya çıkabilir.
Vagus, frenik sinir (diafram siniri) ve omurilikten çıkan duyusal, motor ve sempatik sinirler aracılığı ile oluşan hıçkırık refleksinde diafram hedef organ olarak yer alır. Bu refleks muhtemelen merkezi sinir sistemi tarafından koordine edilmektedir. Refleks arkında yer alan ve rol oynayan herhangi bir bölgenin uyarılması hıçkırık oluşmasına yol açabilir. Fonksiyonel, psişik, sistemik-toksik veya organik nedenler bu uyarıya neden olabilirler.
Hıçkırığın süresi altta yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir. Hıçkırık genellikle kendi kendine 1/2-48 saat içinde geçen ataklar şeklinde gelebileceği gibi daha uzun süre de devam edebilir. Kısa süreli hıçkırıklar daha çok fonksiyonel bir nedene bağlıyken uzun süren ve tekrarlayan hıçkırıklar genellikle intoksikasyonlara (zehirlenme) veya diğer ciddi organik hastalıklara bağlıdır.
24 saatten kısa süreli hıçkırık sebepleri (Genellikle fonksiyoneldir)
24 saatten kısa süreli hıçkırık sebepleri (Genellikle organiktir)
Hıçkırıklı hastaya yaklaşım
Hıçkırığa neden olabilecek faktörler yönünden hastadan dikkatli bir hikaye alınmalı ve kullanılan ilaçlar ve alkol alışkanlığı sorgulanmalıdır. Ayrıntılı beden muayenesi yapılarak kansızlık, lenf bezi, karaciğer ve/veya dalak büyümesi ve batında kitle gibi olası bir malign hastalığın bulgusu olabilecek belirtiler özellikle araştırılmalıdır.
Hıçkırık uzun sürdüğünde aşağıdaki testlerin yapılması gerekebilir
– Akciğer, kalp ve aorta ait olabilecek bir patolojinin araştırılması amacıyla göğüs röntgeni ve gerektiğinde ekokardiyografi
– Üst sindirim sistemi, karaciğer, safra kesesi ve pankreasa ait olabilecek bir patolojinin araştırılması amacıyla batın ultrasonografisi ve gerektiğinde üst sindirim sistemi endoskopisi
– Gerektiğinde merkezi sinir sisteminin tomografi veya MR ile incelenmesi
– Nörolojik muayene
– Psikiatrik konsültasyon
Hıçkırık nasıl tedavi edilir?
Yeni başlayan kısa süreli hıçkırıkta hastanın duyma (yüksek sesle uyarma), tatma (acı, ekşi, aşırı soğuk ve sıcak vb.) veya görme (parlak ışıkla uyarma) duyusuyla ilgili ani reflekslerle uyarılması veya kese kağıdı içine solunması hıçkırığı sonlandırabilir. 6 saatten uzun süren hıçkırıklarda bir doktora başvurulmalı ve gerekirse tibbi destek alınmalıdır.
KAYNAKLAR
1- Nausea, vomiting, and hiccups: a review of mechanisms and treatment.Anesth Prog 2010;57:150-6
Sorularınız için; Prof.Dr.Ahmet Dobrucalı 0216 3505372