Ağız Kuruluğunun Nedenleri Nelerdir ?
Ağız Kuruluğunun Belirtileri
1- Başka hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlara bağlı (iatrojenik) ağız kuruluğu:
– İlaçlar: İlaçlara bağlı ağız kuruluğu en sık rastlanandır. Fizyolojik olarak tükürük salgısı parasempatik etkiyle artıp eempatik etkiyle azalır. Sempatik etki artışı (sempatomimetik ilaçlar) veya parasempatik etki azalışı (antikolinerjik ilaçlar) ağız kuruluğuna neden olur. Sıklıkla ağız kuruluğu yaptığı bilinen ilaçlar;
– Antikolinerjik etki gösteren ilaçlar: Atropin ve analogları, trisiklik antidepresanlar, serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI, antidepresanlar), antihistaminikler, antiemetikler, antipsikotikler
– Sempatomimetik ilaçlar: Dekonjestanlar, bronkodilatörler, iştah baskılayıcılar
– Baş ve boyun bölgesine uygulanan radyasyon düşük dozlarda bile ağız kuruluğuna yol açabilir.
– Kemoterapi tükürük kıvamının artışına, böylece ağız kuruluğuna neden olabilir.
– Kronik graft versus host hastalığı (Kök hücre veya kemik iliği nakline bağışıklık sisteminin reaksiyon vermesi ile oluşan bir tablodur)
2- Tükürük bezini ilgilendiren hastalıklar
– Sjögren sendromu: Ağız kuruluğunun yanı sıra göz kuruluğuna (xeroftalmi) da , neden olan kronik otoimmün bir hastalıktır. Kadınlarda daha sık görülür. Başka otoimmün hastalıkların seyrinde ortaya çıkabilir. Özellikle romatizmal hastalıklar, otoimmun tiroidit (Hashimato hastalığı) ve primer biliyer sirozda sık olarak görülür.
– Sarkoidoz: Tüm doku ve organları tutabilen sistemik granülomatoz bir hastalıktır. Tükürük bezleri tutulduğunda ağız kuruluğu olur.
– HIV hastalığı (AIDS): Ağız kuruluğu ile birlikte tükürük bezlerinde büyüme görülebilir. Ayrıca hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar ağız kuruluğu yapabilir.
– Hepatit C virüs enfeksiyonu : Hepatit C virüsünün karaciğer dışı bulgularından biri de tükürük bezi hastalığıdır.
3- Nadir sebepler
– Amiloidoz: Amiloid adı verilen anormal bir proteinin doku ve organlarda birikmesi ile karakterize bir hastalıktır. Tükürük bezlerindeki birikim ağız kuruluğuna neden olur.
– Hemokromatoz: Kalıtsal nedenler sonucu demir metabolizmasındaki bozukluklara bağlı olarak organlarda demir birikimine neden olan bir hastalıktır. Tükürük bezlerinde demir birikimi ağız kuruluğuna neden olabilir.
– Wegener hastalığı: Wegener granülomatozu orta ve küçük boy atardamarları tutan bir vaskülit (damar iltihabı) çeşididir. Tükürük bezinin tutulması ağız kuruluğu yapabilir.
– Üç A sendromu (Triple A syndrome): Akalazya, adrenokortikotropik hormon(ACTH) duyarsızlığı (böbrek üstü bezi yetersizliği) ve gözyaşı salgılanmasında bozukluklar ile seyreden nadir kalıtsal bir hastalıktır.
– Yetersiz çiğneme: Çiğneme tükürük salgısını artıran önemli bir uyrandır, yeterince çiğneme yapılmaması ağız kuruluğuna neden olabilir.
– Depresyon ve stres.
– Susuz kalma ve aşırı su kaybetme: Terleme ve yterince su içilmemesi ağız kuruluğu yapabilir.